الكامل في ضعفاء الرجال

el-Kamil fi Duafâi’r-Rical

İbn Adiy, Ebu Ahmed Abdullah (365/975)

Zayıf raviler konusunda yazılan en geniş kitaplardan biridir. İbn Hıbban gibi bu müellif de eserine yararlı ve uzunca bir mukaddime ile başlamaktadır.

Sahihayn ricalinden de olsa hakkında cerh ifadeleri bulunan bütün ravileri eserinde zikretmektedir. Örnek kabilinden ravilerin birer rivayetini kaydeder fakat bunun yanında zikrettiği ravilerin daha bir çok garib ve münker rivayetlere yer vermiştir. Bu hadisler sonradan derlenerek alfabetik olarak tertip edilmiştir.

Eserine aldığı bazı ravilerin zayıflığı hakkındaki iddialara katılmayarak onları müdafaa eder ve sika olduklarını ispata çalışır. Buharî'nin hocası Halife b. Hayyat bu müdafaalarının bir örneğini oluşturur.

Müellifinin ravilerin cerhi konusundaki görüşleri sonraki müelliflerce isabetli bulunmuş ve kanaatleri paylaşılmıştır. Bu nedenle eseri sahanın en tanınmış kaynak kitabı haline gelmiş, kısaca “el-Kamil” adıyla meşhur olmuştur. Sehavî bu eserin kendinden önceki bütün eserlerden üstün olduğunu iddia etmiştir.

Alfabetik olarak tertip olunan bu eser üzerine sonraki müellifler tarafından bir çok çalışma yapılmıştır. Eser 8 cilt halinde Beyrut-1984-5’te basılmıştır.